Η ταινία “Η Μάσκα του Κόκκινου Θανάτου” (“The Masque of the Red Death”, 1964) βασίζεται σε μια αρκετά ελεύθερη διασκευή του ομώνυμου σύντομου γοτθικού διηγήματος του Edgar Allan Poe (πρώτη δημοσίευση: 1842). Ήταν η έβδομη από τον κύκλο των οκτώ ταινιών που γύρισε μεταξύ 1960-1965 ο Roger Corman ως παραγωγός και σκηνοθέτης με θέματα παρμένα και εμπνευσμένα από διηγήματα και ποιήματα του Poe. Στις επτά από τις οκτώ ταινίες πρωταγωνιστούσε ο Vincent Price.
Στην κινηματογραφική διασκευή χρησιμοποιήθηκαν, επίσης στοιχεία μικρής ένθετης πλοκής από μια άλλη σύντομη ιστορία του Poe (Hop Frog) σε συνδυασμό με διήγημα του Γάλλου ρομαντικού συμβολιστή συγγραφέα Auguste Villiers de l'Isle-Adam (“Torture by Hope”) -πρόκειται για τον ρόλο του νάνου Hop Toad στην ταινία. Οι σεναριογράφοι Charles Beaumont και Wright Cambell πρόσθεσαν και τη δική τους αισθηματική ιστορία του Τζίνο και της Φραντσέσκα προκειμένου να εμπλουτίσουν τις συγκρουσιακές καταστάσεις στην πλοκή.
Ο πρίγκιπας Πρόσπερο σκληρός με τους χωριάτες υπηκόους του, αλλά και με τους φίλους του από την ίδια κοινωνική τάξη, δειλός όταν πρόκειται για τη δική του ζωή, αρέσκεται στο να ταπεινώνει και να προσφέρει με σαδιστική απόλαυση τον θάνατο στους άλλους.
Η επιδημία του Κόκκινου Θανάτου (αποκύημα της πένας του Poe, η αρρώστια επιχειρήθηκε από τους μελετητές του να ταυτιστεί με τη φυματίωση ή τη χολέρα, ή την βουβωνική πανώλη) αναγκάζει τον Πρόσπερο να κλειστεί έντρομος στο κάστρο του συντροφιά με μερικούς φίλους του ευγενείς και να παραμείνουν κλεισμένοι μέχρι να περάσει ο λοιμός. Διοργανώνει χορό μεταμφιεσμένων στον πύργο του, για να τους δείξει ότι στην πραγματικότητα δεν φοβάται τον Κόκκινο Θάνατο θεωρώντας τον ότι είναι σταλμένος από τον ίδιο τον αφέντη του τον Σατανά, που αυτόν υποτίθεται ότι τον προστατεύει. Η εμφάνιση όμως του μυστηριώδη ξένου με το κόκκινο ράσο και την κουκούλα, η προσωποποίηση του Κόκκινου Θανάτου τον διαψεύδει, καθώς τόσο ο ίδιος ο Πρόσπερο όσο και οι φιλοξενούμενοι του δεν αποφεύγουν τον θάνατο, τελικά.
Από τα έξι άτομα που επέζησαν τελικά, είναι ανάμεσά τους και το ζευγάρι των ερωτευμένων νέων, ο Τζίνο και η Φραντσέσκα, τους οποίους ο ίδιος ο Κόκκινος Θάνατος προστάτεψε και βοήθησε να σωθούν.
Η ταινία με καθαρά εμπορικούς προσανατολισμούς εστίαζε στο υπάρχον στοιχείο του γοτθικού τρόμου παραλείποντας ή υποβαθμίζοντας τα στοιχεία αλληγορίας που δίνονται στο διήγημα με δυσνόητους συμβολισμούς. Για παράδειγμα: Τα άσπρα τριαντάφυλλα που ματώνουν, τι συμβολίζουν τα επτά δωμάτια με διαφορετικό χρώμα το καθένα, η κάρτα ταρό με τη φιγούρα του ανθρώπινου είδους (Ανθρωπότητα) που δίνει ο Κόκκινος Θάνατος στον Τζίνο, γιατί ο Πρόσπερο στο πρώτο δωμάτιο που συναντά είναι το μπλε αυτό δεν υπάρχει ως σκηνή στο έργο) και καταλήγουν στο μαύρο, όπου επέρχεται το τέλος του Πρόσπερο (το μπλε συμβολίζει τη γέννηση και το μαύρο τον θάνατο). Από την άλλη προσθέτει στοιχεία πιασάρικα, ευκολονόητα στο κοινό, όπως κάποιες δόσεις σατανιστικής λατρείας, όπου ο άρχοντας Πρόσπερο δηλώνεται οπαδός και υπηρέτης του Σατανά, ανάποδοι σταυροί και αιματηρές τελετές. Στοιχεία που προσφέρουν τα απαιτούμενα εφέ του τρόμου.
Γενικά, μελετητές του Poe, που έχουν σταθεί λίγο περισσότερο σε αυτό το διήγημά του, το αναλύουν από καθαρά μεταφυσική σκοπιά θεωρώντας το ως αλληγορία του αναπόφευκτου ερχομού του θανάτου… Ο θάνατος κυριαρχεί στην ταινία. Όχι, με τη μεταφυσική του θεώρηση, αλλά σαν στοιχείο που, με τη συχνότητα και την αγριότητά του, θα προκαλέσει τον τρόμο στους θεατές.
Αλλά επειδή η ταινία δεν είναι δοκίμιο πάνω στη ζωή και στον θάνατο, αλλά στοχεύει στην ψυχαγωγία, μέσω της εκτόξευσης της αδρεναλίνης των θεατών, βλέπεται, αναμφίβολα, ευχάριστα επιτυγχάνοντας τον σκοπό της, ενώ η ερμηνεία του Βίντσεντ Πράις, την κάνει σχεδόν αριστούργημα!
Η διασκευή σε κόμικ είναι σχεδόν πιστή --έχουν αφαιρεθεί, ωστόσο, κάποιες σκηνές για λόγους οικονομίας που ωστόσο δεν αλλοιώνουν τον ειρμό--. Κάποιες, επίσης, σκηνές της ταινίας έχουν γίνει πιο “απαλές” στο κόμικ, επειδή ως ανάγνωσμα απευθύνεται και σε μικρότερες ηλικίες από ότι στο κινηματογραφικό κοινό της.
Εκείνο, όμως, που αναγκαστικά λείπει από το κόμικ είναι η ζωντανή ερμηνεία του Πράις. Η αλήθεια είναι ότι η εικονογράφηση δοκίμασε να την υποκαταστήσει μερικώς με εικόνες σε εντυπωσιακά γκρο πλαν, όπου ομολογουμένως η πιστότητα είναι αξιοσημείωτη.
Γιώργος Βλάχος
10 Σεπτεμβρίου 2016
